Theo những người dân miền Tây, điên điển ngày xưa là cây hoang dã, thuộc họ đậu thân gỗ nhỏ, dễ thích nghi với môi trường và có sức sống mãnh liệt ở vùng ngập nước theo mùa. Loại nông sản này chủ yếu tập trung nhiếu nhất An Giang, Đồng Tháp, Long An và TP Cần Thơ. Bông có màu vàng tươi, là thức ăn giàu dinh dưỡng cho hương vị thơm, giòn, bùi, béo rất ấn tượng.

Từng chùm bông điên điển nở vàng rực khắp các bờ đê, ven sông. Ảnh: Minh Thư.

Mỗi mùa điên điển, người dân sẽ chống xuồng trong từng bờ rạch, bờ đê hái những chùm bông vàng rực để làm rau ăn trong mỗi bữa cơm. Chính cuộc sống khó khăn từ xa xưa đã tạo nên sự sáng tạo trong từng bữa cơm của người dân miệt sông nước Nam Bộ mỗi mùa nước lũ tràn về trên khắp các cánh đồng. Vào khoảng tháng 11 Âm lịch, lũ cũng rút dần, bông điên điển lại đến lúc tàn một mùa hoa, kết trái, chờ mùa sau.

Cây điển điển mọc ở các đầm ao, hay trồng theo các bờ ranh hoặc đất trống. Cây phát triển rất nhanh, điều đặc biệt không cần chăm sóc, hay đầu tư phân thuốc mà vẫn cho bông rất sai, nhờ vậy đã giúp rất nhiều người dân nghèo ở vùng lũ tăng thêm thu nhập.

Bông điên điển có màu vàng, cho hương vị thơm, có độ giòn, bùi, béo rất ấn tượng. Ảnh: Minh Thư.

Từ loại bông này, người dân miền Tây đã biết cách chế biến thành nhiều món ăn ngon trong từng bữa cơm gia đình như làm dưa chua, nấu canh, làm gỏi, xào với gỏi tép đồng... hoặc ăn sống chấm cá kho, nhúng lẩu chua, ăn kèm với bún cá...

Bà con miền Tây cho biết, khi bông điên điển nở vàng rực cũng là lúc những con cá linh theo dòng nước lũ đổ về, tràn khắp các sông và ao rạch. Từ những thứ sẵn có này, người dân đã khéo léo kết hợp các món ăn mang ăn đậm hương đồng gió nội.

Tô canh chua cá linh bông điên điển thơm ngon đậm đà, ăn một lần sẽ nhớ mãi. Ảnh: Minh Thư.

Vị ngọt từ cá linh, vị chua chua của me, thơm giòn bông điên điển chấm với nước mắm mặn pha ớt... khiến cho những ai từng ăn món này đều phải gật gù khen ngon. Với với người dân miền Tây, từ loại bông điên điển, họ sẽ có thể tận hưởng một bữa tiệc dân dã mà không phải nhà hàng nào ở thành phố cũng có được.

Chính nhờ hương vị thơm ngon đặc trưng của món canh chua bông điên điển đã mang đến nhiều hoài niệm cho những ai từng sinh ra và lớn lên ở vùng sông nước miền Tây.

Mỗi năm, chỉ vào mùa lũ thì loại bông này mới xuất hiện, kéo dài tầm 3-4 tháng. Nhận thấy nhu cầu thưởng thức bông điên điển ngày càng cao, người dân miệt sông nước đã thực hiện việc trồng điên điển giống Thái Lan để thu hoạch bông quanh năm. Bông trái mùa sẽ bán rất được giá, khoảng trên dưới 50.000 đồng một kg, mang lại giá trị kinh tế cho nhiều hộ gia đình.

Bà Sáu ở quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ cho biết, trước đây gia đình bà có nhiều gốc cây điên điển tự nhiên sau hè, mỗi mùa đến cho bông rất sai. Hiện bà đã cải tạo thêm khu đất vườn để trồng thêm rất nhiều cây điên điển để tăng thêm thu nhập mỗi năm cho gia đình.

"Về cách chăm sóc cây điên điển trái mùa để cho ra nhiều bông, ngoài tưới nguồn nước sạch mỗi ngày, tôi thường xuyên bón thêm phân để cây tăng tưởng tươi tốt, mau ra bông. Nhờ vậy, cây điên điển trong khu vườn nhà tôi trổ bông rực rỡ, có bán quanh năm", bà Sáu bày tỏ.

Hiện nay, một số người dân miệt sông nước như bà Sáu đã biết cách nhân giống gieo trồng rất nhiều loại cây điên điển trên mảnh đất giàu phù sa với hy vọng cải thiện thu nhập cho gia đình.

Thư Kỳ