Là một trong những vựa cam lớn của khu vực miền Bắc nhưng vùng cam Văn Chấn cũng từng có thời gian dài đối mặt với nguy cơ lụi tàn khi có dấu hiệu thoái hóa giống, sâu bệnh tấn công, năng suất thu hoạch thấp, chất lượng quả không cao... Để duy trì, phát triển diện tích vườn cam rộng tới hơn 1.000 ha, năng suất hơn 10.000 tấn quả mỗi năm, ngoài hợp thổ nhưỡng, khí hậu, kỹ thuật trồng và chăm sóc cây, việc phá bỏ vườn cam cũ, thí điểm giống cam mới V2 được coi là yếu tố bước ngoặt giúp vùng cam Văn Chấn phát triển.

Cây cam vốn được trồng ở Văn Chấn từ những năm 90 của thế kỷ trước. Những năm đầu của quá trình sinh trưởng, cam phát triển tốt, cho quả mọng, vỏ mỏng, vàng óng và múi có vị ngọt đặc trưng. Tuy nhiên, chỉ sau vài năm, cây xuất hiện dấu hiệu bị sâu bệnh, sau đó, một số bị cỗi và chết; số còn lại cho năng suất thấp, chất lượng quả không đồng đều.

Nguyên nhân bắt nguồn từ việc người dân địa phương tại vùng miền núi này có thói quen tự tạo giống cây, hoặc xin giống không rõ nguồn gốc về để trồng khiến các vựa cam bị thoái hóa nhanh. Để cứu vãn các vườn cam này, bà con cũng áp dụng nhiều biện pháp nhưng không thu được kết quả khả quan.

Giống cam V2 giúp "hồi sinh" vựa cam Văn Chấn. Ảnh: vuongiongcay.

Năm 2010, Viện di truyền nông nghiệp chọn tạo thành công giống cam V2 từ giống cam Valencia Olinda, làm sạch bệnh qua vi ghép, sinh trưởng tốt và cho năng suất cao hơn cả giống gốc. Giống cam này cũng được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận là giống chính thức.

Sau khi được đưa vào trồng thử nghiệm trên đất đồi Văn Chấn theo đúng kỹ thuật, cam V2 phát triển tốt, cho sản lượng cao, đồng đều, chất lượng quả thơm ngon gấp nhiều lần so với các loại cam trước đó của địa phương. Nhận thấy tiềm lợi kinh tế từ cam V2, bà con đã mạnh dạn phá bỏ các vườn cam cũ để trồng giống mới.

Đến nay, Văn Chấn đã phát triển hàng trăm ha cam V2, cho quả đạt chất lượng quanh năm. Anh Trần Hồng Ngọc - một trong những người sở hữu diện tích trồng cam lớn của khu vực thị trấn nông trường Trần Phú cho biết, giống cam V2 sinh trưởng khỏe hơn các loại cam cũ, ít sâu bệnh, cần ít phân bón với các giống cam trước đây lại cho sản lượng và chất lượng cao hơn.

Cam V2 chín muộn vào dịp cuối năm, hình thức quả đẹp, nước cam vàng, thơm và dễ bảo quản. Khi cam chín, có thể bảo quản luôn quả ở trên cây hoặc cả tháng sau thu hái mà vẫn giữ được độ tươi ngon. Điều này khiến bà con thêm tự tin duy trì và phát triển các vườn cam V2 trên địa bàn.

Vân Anh