Theo Y học cổ truyền, xuyên tâm liên có vị đắng, tình hàn có tác dụng tiêu thũng chỉ thống, hoạt huyết và thanh nhiệt giải độc. Chính vì vậy, thuốc thường dùng chủ trị các căn bệnh như viêm nhiễm đường hô hấp do vi khuẩn, vi rút, viêm da,…
+ Tên khác: Cây lá đắng, công cộng, nhất kiến kỷ, hùng bút, khô đảm thảo, lam khái liên, nguyên cộng
+ Tên khoa học: Andrographis paniculata
+ Họ: Ô rô (Acanthaceae)
+ Thành phần hóa học
Các hoạt chất hóa học được tìm thấy trong xuyên tâm liên như tanin, glucozit đắng như androgaphiolide và neoandrographiolide.
+ Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản
Bộ phận dùng: Toàn bộ cây, bao gồm cả phần lá, thân và rễ
Thu hái: Xuyên tâm liên được thu hoạch quanh năm. Cụ thể, rễ thường hái vào mùa đông, lá và thân thu hoạch vào mùa hè
Chế biến: Sau khi hái, rửa sạch, cắt ngắn và phơi khô
Bảo quản: Nơi kín gió, khô ráo
+ Phân bố
Xuyên tâm liên có nguồn gốc từ Ấn Độ và Sri Lanka. Sau đó cây du nhập và trồng phổ biến ở các nước khu vực Đông Nam Á và Nam Á. Hiện nay, xuyên tâm liên được trồng chủ yếu ở các nước như Châu Phi, Caribe, Australia và Trung Mỹ.
+ Tính vị
Tính mát, vị đắng
+ Quy kinh
Đi vào 2 kinh Phế và Can
+ Tác dụng dược lý
Theo Y học cổ truyền
Tài liệu ghi chép cổ của Trung Quốc, xuyên tâm liên có tác dụng thanh nhiệt thải độc giúp điều trị các bệnh đường hô hấp, đường tiết niệu, viêm da, dạ dày, viêm họng,… Bên cạnh đó, nhà nghiên cứu dược học Đỗ Tất Lợi cho, cây thuốc dân gian này có thể dùng để chữa đau nhức xương khớp và trị rắn cắn.
Ngoài ra, dựa vào kinh nghiệm dân gian, xuyên tâm liên thường dùng làm thuốc bổ cho phụ nữ sau sinh, bế kinh nguyệt. Đồng thời, chúng còn được dùng chữa các bệnh viêm nhiễm do vi rút, vi khuẩn gây ra trên tất cả các bộ phận cơ thể, ngay cả bệnh cấp hay mạn tính.
Theo Y học hiện đại
Một số nghiên cứu y học hiện đại đã công bố tác dụng có lợi của cây xuyên tâm liên đối với sức khỏe. Một thử nghiệm đối chứng của Burgos và các cộng sự của ông cho biết, xuyên tâm liên giúp giảm nhanh các triệu chứng của bệnh cảm cúm như mêtj mỏi, sổ mũi, sốt, đau cổ họng và nhức đầu. Sử dụng khoảng 1200 mg xuyên tâm liên tươi mỗi ngày (tương đương 5 – 6 gram bột khô), chỉ sau 4 ngày dùng, triệu chứng bệnh sẽ thuyên giảm rõ rệt.
Một nghiên cứu khác của Thụy Điển cũng chứng minh xuyên tâm liên mang lại tác dụng trị liệu tốt đối với các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp do vi khuẩn, vi rút gây ra. Cụ thể, các hoạt chất chiết xuất từ vị thảo dược này có tính kháng khuẩn, chống viêm giúp giảm nhanh triệu chứng và rút ngắn thời gian điều trị bệnh cảm cúm, viêm màng não, cúm gà và sốt xuất huyết.
Bên cạnh những tác dụng này, các thầy thuốc ở Bắc Mỹ và Châu Âu sử dụng xuyên tâm liên với các mục đích như:
Làm giảm đau nhức xương khớp và ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm khác, Chữa viêm da, Trị long đờm, Thuốc chống đông máu, giúp phá các cục máu đông, Điều trị viêm gan C, Chữa herpes, Trị chứng nhuận tràng, Điều trị viêm quanh răng trong, Bảo vệ gan, lợi mật, Phòng ngừa ung thư hóa do hóa chất thực nghiệm
+ Cách dùng và liều lượng
Xuyên tâm liên dùng dưới dạng sắc thuốc hoặc thuốc bột. Liều dùng ở mỗi người khác nhau, tùy vào loại bệnh, cân nặng, độ tuổi và tình trạng sức khỏe của từng đối tượng bệnh. Chẳng hạn,
Liều dùng để chữa bệnh sốt, cảm cúm và đau họng: 60 mg. Hoặc cũng có thể dùng 10 mg/kg
Liều dùng ở trẻ em bị bệnh nhiễm trùng đường hô hấp: 30 mg/ngày. Thời gian dùng 10 ngày
+ Tác dụng phụ
Xuyên tâm liên có thể gây ra các tác dụng phụ như đau dạ dày, buồn nôn hoặc nôn mửa, vô sinh, hạ huyết háp. Vì vậy, người bệnh không nên lạm dùng, tránh gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
+ Thanh nhiệt, giải độc cơ thể
Sử dụng 30 gram xuyên tâm liên khô đun nước và uống hàng ngày
+ Trị viêm gan B
Sử dụng 15 gram xuyên tâm liên sắc chung với 1 lít nước và các vị thuốc khác như 25 gram cây xạ đen, 25 gram cây cà gai leo. Sắc uống liên tục trong 3 tháng.
+ Điều trị viêm nhiễm ngoài da, mụn nhọt
Dùng lá cây xuyên tâm liên tươi đem rửa sạch, giã nát và đắp lên vùng da bị viêm nhiễm hoặc mụn nhọt. Đắp thường xuyên cho đến khi triệu chứng bệnh giảm dần.
+ Chữa viêm phổi, viêm phế quản, viêm xoang mãn tính và ho
Dùng 15 gram xuyên tâm liên, 10 gram củ bách bộ, 10 gram kim ngân hoa, 10 gram củ mạch môn. Sắc với 1 lít nước và uống trong ngày. Dùng liên tục 1 tuần để đạt được kết quả trị liệu tốt.
Đặc biệt, Bộ Y Tế lần đầu tiên cho phép sử dụng vị thuốc xuyên tâm liên trong YHCT để điều trị COVID-19. Các trường hợp F1 cách ly tại nhà có dấu hiệu mệt mỏi cũng có thể xem xét sử dụng vị thuốc này.
*Thông tin tham khảo tại website: https://ncov.moh.gov.vn/
Xuyên tâm liên có thể gây tác dụng phụ không tốt đối với sức khỏe. Vì vậy, để đảm bảo an toàn, những đối tượng này không nên dùng:
Phụ nữ mang thai và cho con bú
Người tỳ vị hư hàn
Bệnh nhân mắc các bệnh liên quan đến sinh sản, đặc biệt người khó có con
Người có chứng máu không đông hoặc bệnh nhân bị chấn thương gây chảy máu, người sau phẫu thuật
Bệnh nhân bị tụt huyết áp
Không nên sử dụng xuyên tâm liên với các loại thuốc sau:
Thuốc chống đông máu
Thuốc kháng tiểu cầu
Thuốc chống đông máu
Thuốc ức chế miễn dịch
Trước những công dụng tuyệt vời cho sức khỏe kể trên, cùng khả năng điều trị bệnh lý đường hô hấp do virus Sars-CoV-2 gây ra, dược liệu xuyên tâm liên nhận được sự quan tâm của đông đảo người tiêu dùng trên cả nước. Câu hỏi “xuyên tâm liên bán ở đâu, giá bao nhiêu?” cũng là một trong các vấn đề được lưu tâm đầu tiên.
Xuyên tâm liên là vị thuốc Đông y được biết tới từ lâu đời, được trồng nhiều ở Việt Nam nên không quá khó tìm. Tùy theo các địa chỉ cung cấp khác nhau, người dùng có thể mua vị dược liệu này với mức giá dao động từ 350.000 VNĐ – 450.000 VNĐ/kg.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng khuyến cáo người tiêu dùng nên thông thái lựa chọn các cơ sở cung ứng dược liệu uy tín, nhằm mua được vị thuốc xuyên tâm liên có hàm lượng dược chất tối ưu, đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng. Một trong những đơn vị cung ứng dược liệu sạch, được các chuyên gia giới thiệu hiện nay có thể kể tới Trung tâm Dược liệu Quốc gia Vietfarm.
Trung tâm Dược liệu Vietfarm được thành lập năm 2018, sở hữu hơn 100 vùng chuyên canh thảo dược đạt tiêu chuẩn GACP-WHO trên toàn quốc. Hội đồng cố vấn cấp cao Vietfarm là đội ngũ các y bác sĩ giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực YHCT, công tác tại Viện nghiên cứu và phát triển Y dược cổ truyền dân tộc. Đối với vị thuốc xuyên tâm liên, Trung tâm Vietfarm đã phát triển vùng trồng tại các tỉnh như Hưng Yên, Hà Nam, Hải Dương, Vĩnh Phúc… theo tiêu chuẩn 100% hữu cơ, chăm sóc tưới tiêu bằng hệ thống nước sạch, cam kết không sử dụng phân bón hóa học cũng như các chất bảo vệ thực vật.
Ngoài ra, để đảm bảo hàm lượng dược chất tối ưu trong xuyên tâm liên, Vietfarm áp dụng công nghệ sấy tiên tiến từ Nhật Bản và quy trình đóng gói, bảo quản chống ẩm mốc, mối mọt trong điều kiện khí hậu đặc trưng tại Việt Nam. Đặc biệt, nhằm đáp ứng đa dạng nhu cầu của người sử dụng, bên cạnh dược liệu xuyên tâm liên sấy khô nguyên bản, Vietfarm còn cung cấp các dạng chế phẩm tiện dụng khác như: trà túi lọc xuyên tâm liên, cao đặc xuyên tâm liên…
Các chế phẩm từ xuyên tâm liên do Vietfarm cung cấp đảm bảo về nguồn gốc xuất xứ, đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, có tem chống hàng giả và mã QR truy xuất nguồn gốc. Khi đặt mua xuyên tâm liên tại Vietfarm, người tiêu dùng còn được tư vấn chi tiết về công dụng, cách dùng vị thuốc này sao cho phù hợp với từng nhu cầu của từng đối tượng. Với các đơn hàng mua sỉ và lẻ số lượng lớn, Vietfarm áp dụng ưu đãi miễn phí vận chuyển trên toàn quốc.
