Bố Trạch là một trong những huyện có diện tích trồng lạc lớn nhất tỉnh Quảng Bình. Vụ thu hoạch năm 2016, toàn huyện canh tác khoảng 1.500ha, cho sản lượng bình quân 20 tạ mỗi ha. 

Tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có, những năm gần đây, nhiều hộ mạnh dạn đầu tư cơ sở sản xuất dầu sạch, tạo thêm đầu ra cho cây lạc địa phương. Dầu lạc nguyên chất không sử dụng chất bảo quản, có màu vàng đậm, sóng sánh và thơm tự nhiên. Toàn huyện hiện có 15 cơ sở làm nghề ép dầu lạc, mỗi năm cung cấp cho thị trường khoảng 15.000 lít.

Theo chị Cao Thùy Dương - chủ cơ sở dầu lạc Phong Nha (xã Hưng Trạch), chọn lạc là khâu quan trọng nhất để có mẻ dầu chất lượng, thơm, trong. Chị chủ yếu thu mua giống "lạc sẻ" thông qua liên kết với các tổ hợp tác. Đây là giống lạc địa phương cho củ nhỏ nhưng vỏ mỏng, hạt to, béo, nhiều dầu và thơm hơn giống lai. 

Lạc sẽ được phơi khô, bóc vỏ, sàng loại bỏ hạt mốc, đắng... Chỉ cần vài hạt lạc hỏng làm dính máy ép, sẽ gây mùi khét, ảnh hưởng tới hương vị và chất lượng của cả mẻ dầu.

Cách ép dầu lạc nguyên chất 

 

 

Cây lạc Quảng Bình có thêm đầu ra nhờ nghề ép dầu

Người dân xay lạc thành bột mịn rồi đem hấp cách thủy. Trong quá trình hấp, bột lạc phải được đảo liên tục để chín đều. Sau đó, đóng lạc vào các túi vải nhỏ và đưa vào máy ép. Dầu chảy xuống thùng, đợi lắng cặn mới chiết vào các chai và dán nhãn. Toàn bộ quy trình ép dầu không thêm bất cứ phụ gia hay nguyên liệu nào khác.

Với quy trình sản xuất thủ công, trung bình mỗi tạ lạc khô nguyên vỏ cho ra gần 30 lít dầu nguyên chất. Bã ép dùng làm thức ăn chăn nuôi gia súc hoặc ủ làm phân bón. Còn vỏ lạc khô được sử dụng làm chất đốt. 

Dầu lạc nguyên chất đậm đặc hơn các loại dầu pha tạp, không đông khi cất trong tủ lạnh, có thể dùng để đốt cháy. Chúng bảo quản được cả năm mà không đổi màu hay lắng cặn. Sản phẩm hiện được tiêu thụ khắp thị trường Quảng Bình, Hà Nội, TP HCM, Vinh, Đà Nẵng…

Vũ Đậu