Cách đây hơn chục năm, bưởi Đoan Hùng được người dân quen gọi là giống bưởi "vô sinh" bởi sản lượng thấp, không tìm thấy đầu ra. Nhiều hộ dân phải ngậm ngùi chặt đi những gốc bưởi cả trăm năm tuổi để trồng các loại cây khác mong tìm được hướng đi mới.

Bưởi Đoan Hùng nổi tiếng với vỏ mỏng, tép mọng, ráo tay, vị thơm ngọt, chua mát. Ảnh: vuonbuoidoanhung.

Trước tình cảnh đó, năm 2003, huyện Đoan Hùng triển khai dự án "Phục tráng 1.000 ha bưởi Đoan Hùng" trên địa bàn 16 xã. Trung tâm Giống cây trồng tỉnh và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phú Thọ cùng người nông dân vào cuộc gây dựng và bảo tồn hai giống bưởi nổi tiếng là Bằng Luân và Sửu Chí Đám với tổng vốn đầu từ là 28 tỷ đồng.

Tham gia dự án, các hộ nông dân được hỗ trợ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, tham gia các lớp tập huấn về kỹ thuật trồng bưởi, đặc biệt là kỹ thuật thụ phấn bổ sung giúp tăng tỷ lệ đậu quả. Nhờ thâm canh đúng kỹ thuật, sử dụng phân bón hữu cơ đúng cách, cắt tỉa cành, phòng trừ sâu bệnh, rầy, nhện kịp thời, bưởi bắt đầu tăng năng suất, cây sai trái và quả có mẫu mã đẹp.

Đoan Hùng là giống bưởi quý với nhiều gốc cả trăm tuổi. Ảnh: dulichphutho

Năm 2006, bưởi Đoan Hùng đã được Cục sở hữu trí tuệ đăng bạ xuất xứ hàng hóa "Chỉ dẫn địa lý" cho hai sản phẩm bưởi Sửu Chí Đám và bưởi Bằng Luân. Đồng thời, hai giống bưởi này cũng trở thành tài sản quốc gia được bảo hộ vô thời hạn trên toàn quốc. Cũng năm đó, Sở Khoa học và Công nghệ Phú Thọ cũng đăng ký tem nhãn với Cục Sở hữu trí tuệ để được sử dụng độc quyền trên thị trường cho sản phẩm "Bưởi Đoan Hùng".

Từ một loại cây trồng truyền thống, Đoan Hùng đã phát triển bưởi thành cây chủ lực, bảo vệ thương hiệu và giúp người dân làm giàu trên chính quê hương. Hiện nay, toàn huyện Đoan Hùng có diện tích 1.700ha trồng bưởi. Bình quân, với mỗi ha, việc trồng bưởi cho thu nhập cao gấp 6 lần so với trồng lúa, gấp 20 lần trồng cây lâm nghiệp và 5 lần so với trồng chè.

Nhờ được đăng ký bảo hộ thương hiệu và chứng nhận chỉ dẫn địa lý nên những năm gần đây, bà con ở Đoan Hùng hầu như không phải đi bán dạo. Thay vào đó, khách hàng và thương lái khắp nơi đã đến đặt mua tại vườn. Thương hiệu đã có, đầu ra ổn định, người nông dân trồng bưởi Đoan Hùng giờ đây chỉ việc dành toàn bộ tâm huyết để tập trung chăm sóc, gìn giữ những gốc bưởi truyền thống của quê hương.

Thu Giang